Uzun zamandır yazmayı planladığım yazıma başlıyorum; Çizgi Roman Tavsiyeleri. Blogdan, Goodreads’den, Instagram vs sosyal medyadan gelen soruların başında, neler okunmalı? Hangi klasikler mutlaka okunmalı ve çizgi roman için ne tavsiye edersin oldu. Özellikle çizgi roman konusunda var olan önyargıları kırmak, hem de hakkı verilmesi gereken eserleri paylaşmamak olmazdı. Fakat şimdiden belirtmek isterim, bu yazıda süper kahraman çizgi romanları bulunmuyor. Elbette bu türün de iyileri vardır hatta var, ama onları farklı bir yazıda değerlendirmek daha doğru olur.
Klasikler için bir yazı hazırlamıştım, o yazıma buradan ulaşabilirsiniz. Gelgelelim şimdi konumuz çizgi roman. İlk olarak çizgi roman tavsiyeleri için sizi aşağıdaki listeyi inceleyelim. İkincisi, bu liste zaman buldukça güncellenecektir. Fakat, bu güncelleme ne kadar ara ile olur onu bilemiyorum, çünkü son zamanlarda, zaman bulma sorunu daha da arttı. Sanıyorum bu yaş ilerledikçe hemen hemen herkesin karşılaştığı bir sorun. Her neyse konuyu dağıtmayalım. Kısacası, elimden geldiğince güncel bir liste tutmaya çalışacağım. Eksik ya da benim henüz okumadığım kitaplar olabilir, onları da dediğim gibi okudukça ekleyeceğim. Her şeyden önce, bu tip listelerin her zaman yaşayan bir liste olması önemli.
Çizgi Roman Tavsiyeleri
Sırası şu an için oldukça karışık. İleride en olmazsa olmazdan, aşağıya doğru inen bir liste ve serileri ayırarak yapmak da mümkün. Kitap kapaklarına tıklarsanız, Goodreads sayfasına gidebilir, kitap hakkında yapılan yorumları okuyabilir, detayları inceleyebilirsiniz. Siz de beğendiklerinizi ya da beğenmediklerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz. Bununla birlikte, sizlerin önerilerini de almak isterim. Gözden kaçan çizgi romanlar olabilir.
| Kitap | Kitabın Adı | Kitabın Yazar ve Çizeri |
|---|---|---|
 |
Kırık Kanat | Antonio Altarriba |
 |
Uçma Sanatı | Antonio Altarriba |
 |
Maus – Hayatta Kalanın Öyküsü | Art Spiegelman |
 |
Berlin | Jason Lutes |
 |
Güngezgini | Fábio Moon |
 |
Saga (Seri) | Brian K. Vaughan |
 |
Avare Tanrı | Fabrizio Dori |
 |
Hariciye Günlükleri | Christophe Blain |
 |
Beklediğim Sen Değildin | Fabien Toulmé |
 |
Cehennemden Gelen | Alan Moore |
 |
Portekiz | Cyril Pedrosa |
 |
Leon (2 Cilt) | Sylvain Chomet |
 |
Saniyede Beş Bin Kilometre | Manuele Fior |
 |
Picasso: Resmin Paris Serüveni | Julie Birmant |
 |
Habibi | Craig Thompson |
 |
Büyük Çöküş | Darryl Cunningham |
 |
Fotoğrafçı | Emmanuel Guibert |
 |
Kim Korkar Hain Tilkiden | Benjamin Renner |
 |
Cahiller: Karşılıklı Bir Aydınlanmanın Hikâyesi | Étienne Davodeau |
 |
Karganın Uçuşu | Jean-Pierre Gibrat |
 |
Essex County | Jeff Lemire |
 |
Cenaze Evi/Şenlik Evi | Alison Bechdel |
 |
Sıradan Zaferler | Manu Larcenet |
 |
Parantez | Élodie Durand |
 |
Burma Günlükleri | Guy Delisle |
 |
Kudüs Günlükleri | Guy Delisle |
 |
V for Vendetta | Alan Moore |
 |
Watchmen | Alan Moore |
 |
Pyongyang: Kuzey Kore’ye bir yolculuk | Guy Delisle |
| Ne Tanrı, Ne Efendi | Maximilien Le Roy | |
 |
Tepe | Fırat Yaşa |
 |
Montparnasse’lı Kiki | José-Louis Bocquet |
 |
Kabil Disko – Afganistan’da Kaçırılmamayı Nasıl Başardım | Nicolas Wild |
 |
Böyle Sustu Zerdüşt | Nicolas Wild |
 |
Gazze’nin Dipnotları | Joe Sacco |
 |
Rebetiko: Ayrık Otu | David Prudhomme |
 |
Chew (Seri) | John Layman |
 |
Filistin | Joe Sacco |
 |
Güvenli Bölge Goražde | Joe Sacco |
 |
Persepolis | Marjane Satrapi |
 |
Don Kişot | Flix |
 |
Puslu Kıtalar Atlası | İhsan Oktay Anar |
 |
Y: Son Erkek (Seri) | Brian K. Vaughan |
 |
Logicomix | Apostolos K. Doxiadis |
 |
Bağdat’ın Aslanları | Brian K. Vaughan |
 |
Masallar (Seri) | Bill Willingham |
 |
Django Unchained | Quentin Tarantino |
 |
Absolute Batman: The Killing Joke | Alan Moore |
Tanım
Çizgi roman veya resimli roman, çizgi ile hikâye anlatmak için birbirini takip eden panellerin (çerçevelenmiş resim) kullanıldığı bir sanat türü. Anime çizim sanatı ile çizilmiş olan çizgi romana manga denmektedir. (Kaynak: Vikipedi)
Bunun yanında
Tabi tüm bunların yanında, bu liste kişisel bir liste. Fakat, dikkat ettim, alternatif çizgi roman okurlarının hemen hemen hepsinde var olan, sevilen eserler. Gelgelelim bazı listelere de girememişler. Sonuçta isterler, beklentiler değişiyor. Özellikle bizim coğrafyamızda bu konularda çok fazla fikir oluşabiliyor. Oysa ki sanatın, edebiyatın belli bir düzeyde değerlendirilmesi gerekli diye düşünüyorum. Kısacası, reklam için çok uygun olmamalı, hatta olmamalı ki bir tür kalite oluşsun. Özellikle okumayı arttırmak için bu gerekli diye düşünüyorum. Bununla birlikte, keşfetmeyenler için acilen keşfedilmesi gereken, bundan böyle, okuma listesinde olması elzem olan, özellikle zaman ayrılması gereken bir alan bir tür olmalı.
Çünkü burada yer alan anlatımlar sadece çizgisel ve basit bir anlatı değil. Çok zor olan, hatta kimi zaman kitaplarda anlatılması zor olan konuları bile büyük bir ustalıkla anlatan çalışmalar. Ayrıca, sadece yazı değil, konunun çizim aşaması da bulunuyor. Üstelik bu kısım çok daha karışık bir durumu beraberinde getiriyor. Sonuçta bir metin var ve bu metne göre şekillenen çizim olmalı. Bunun yanında, karakterlerin yaratılması ve bu karakterlerin her sayfada her karede o karakter olması gerekli. Üstelik bu karaktere özgü hareketleri olmalı. Ayrıca, karakterin hareketlerinin özel olarak belirlenmesi, ona özgü olması gerekli. Bu nedenle çizim aşaması sadece bir iş değil, bir yaratıcılık bir emek bir sanat.
Son olarak…
Halbuki genel kanı bu alanın daha basit, daha yüzeysel, ne yazık ki çok daha değersiz yönünde. Özellikle bir dönem sadece tuvaletlerde okunan bir tür dergi gözüyle bakıldı. Fakat hiç bir zaman bu tip bir materyal değildi. Hatta o zamanlarda itibaren çok değerli idi. Fakat bunun anlaşılabilmesi uzun yıllar aldı. Ne var ki halen tam olarak anlaşılmış değil. Özellikle ülkemizde bu konu büyük bir sorun olmaya devam ediyor. Gelgelelim son dönemlerde bu kırılmaya başlandı gibi görünüyor. Özellikle artan alternatif çizgi roman çevirileri bunu kanıtlar nitelikte. Hatta sadece çizgi roman baskısı yapan yayınevlerinin artması da buna büyük bir örnek ve büyük bir umut kaynağı. Kısacası ilerleme var, bu göz ardı edilemez.
Son sözler
Bununla birlikte insanlarda da, özellikle yeni nesilde gözle görülür bir iyi bakış gözlemliyorum.
Çizgi Roman Tarihçesi (Kaynak: Vikipedi)
Bir yirminci yüzyıl sanatı olarak doğan[2], edebiyat ve resmin birleşiminden daha öteye giderek kendi kurgu, anlatım ve görsel biçimini yaratan anlatı sanatı. Çizgi romanın ilk örneği olarak genellikle Richard Fenton Outcalt’in “The Yellow Kid (Sarı Çocuk)” (1896) gazete bandı gösterilir. Daha önce yazılı basında yer alan bazı denemelerden Yellow Kid’i ayıran özelliği, devamlı bir karakter olarak bantta görülen küçük çocuk etrafında gelişen anlatıda ilk defa çizim içine yerleştirilmiş yazıların yer almasıydı, ki bunlar yazı balonlarının atasıydı.
Yirminci yüzyıl başlarında Amerika gazetelerine üretilen ve bu gazete rekabetinin önemli bir ögesi haline gelen çizgi-bantlar daha sonra dergi formatında toplanarak yeniden basılmaya ve dağıtılmaya başlandı. Bu çizgi roman dergiciliğinin başlangıcıydı. Zamanla gazete için üretilen stokların talebi karşılamaması sebebiyle dergiler için özgün üretim ve çizgi roman yayımcısı firmaların oluşumu tetiklenmiş oldu.
Oysa ki Pulp ile birlikte 1930-1940’larda olağanüstü satış rakamlarına ulaşan çizgi roman Süperman ile popüler kültüre önemli bir katkı da yapıyordu. Özellikle Alex Raymond, Hal Foster gibi olağanüstü sanatçılar, bu sanatın ilk başyapıtlarını oluşturdu. Aynı zamanda aynı dönemde “The Spirit (Ruh)” gazete bandıyla ünlenen Will Eisner, uzun ve verimli yaşamında bu sanata ait kuramsal çalışmalar da yaptı. Sanatçının adını taşıyan yüksek prestijli Eisner Ödülleri her yıl Amerikan çizgi romanındaki başarılı çalışmalara verilmektedir.
EC Comics Dönemi
Özellikle II. Dünya Savaşı sonrası, ne yazık ki A.B.D.’de sektördeki en büyük paya sahip, özellikle süper kahraman fantezi çizgi romanları popülerliklerini yitirdi. Onların yerine pulp edebiyatın kullandığı yetişkin temalar (suç, gerilim, korku, bilimkurgu) etrafında EC Comics önderliğinde yeni bir akım başladı. Fakat bu akım da kaçınılmaz olarak tutucu çevrelerden ne yazık ki şiddetli bir tepkiyle karşılaştı. Halbuki çocuklar için yapıldığı varsayılan bir yayın türünün suç ve korku ögeleri içermesi, dönemin paranoyak cadı avı psikolojisinin ekmeğine yağ sürmüştü. Ne yazık ki senato soruşturmalarına dek varan bu süreç sonunda çizgi roman içeriklerine sert yasaklamalar getiren bir tür oto sansür mekanizması oluşturuldu. Bunun sonucunda bu tür çizgi romanlar ve türün önderi ne yazık ki EC piyasadan silindi.
